Semana Santa 2022: Moors iconoclasme versus Christelijk iconodulisme

Na twee jaar absentie schreed in vele processies de christelijke God vertegenwoordigd door decoratieve Bijbelse figuren weer door de straten van het Andalusische Jerez de la Frontera. De energie van de Jerezanen, van intens gelukkig huppelende kinderen, tot vrijmoedig sigaretten rokende chique dames, was overweldigend. Losgebroken als ze waren uit de ketenen van een andere god, de God van Corona, een van de goden van natuurlijke processen die om de zoveel eeuwen wereld en mensheid kluistert en met honderdduizenden tot miljoenen uitdunt.

Opnieuw trof mij in alle vezels de religieuze tegenstelling, waar het deel van Spanje dat door de Moren onderworpen werd, rijk aan is. Semana Santa is cultureel de adoratie van de afbeelding in optimaforma, iconodulisme. Dit in tegenstelling tot (Moors) iconoclasme, het verbod om de godheid af te beelden en geen (afgod)beeldtenissen te aanbidden, zoals we dat in Europa ook kenden in de 16e eeuw tijdens de beeldenstorm.

Door iconodulisme vanaf de eerste iconen, kunnen we in aanbidding genieten van het Lam Gods van Jan en Hubert van Eyck, van de Vaandeldrager van Rembrandt en van Las Meninas van Diego Velázquez. Door het verbod af te mogen beelden, iconoclasme, ontstond uit noodzaak, zoals ik in 2014 al ontdekte,* de abstracte schilderkunst. Door het iconoclasme kunnen we genieten van Picasso´s kubisme, van Piet Mondriaan, Kazimir Malevitsj, Wassily Kandinsky en… Mark Rothko, welke laatste drie een incarnatie in Moors Al-Andalus hadden.

Jerez de la Frontera´s stratenplaveisel is Arabisch, is iconoclastisch, geometrisch sinds eeuwen tot op vandaag, hier waren de Arabieren die geen afbeeldingen duldden. Deze geometrische structuur is tot op vandaag ook terug te vinden in het Arabische blokpatroon van handdoeken in de schappen van de meeste warenhuizen.

Op de volledig iconoclastisch geplaveide straten, geometrisch zover het oog reikt, schrijden tijdens Semana Santa de figuratieve gouden Bijbelse beeltenissen, iconodulisme, voort. Een grotere tegenstelling is cultureel antropologisch maar moeilijk voorstelbaar.

* Moors iconoclasme, en het aangezichtsloze gelaat van Andalusische stoeptegels