Mystica Theresia van Ávila: ‘Geen wonder dat God zo weinig vrienden heeft’

Gezeten in de pose van Le Penseur, de bronzen sculptuur van de Franse beeldhouwer Auguste Rodin, maar dan op mijn toiletpot als zetel, overpeinsde ik het artikel dat ik wilde schrijven over Theresia van Ávila (1515-1582), de mystica die zo vaak met God sprak als ware het haar eigen buurman. Betekenisvolle, sacrale of zelfs geniale invallen kunnen tot de mens komen, en doen dat ook, vanuit allerlei soorten locaties, badkamer en toilet maken daarop geen uitzondering. De locatie van badkamer en vooral triviale toiletpot zou je sociaal-cultureel gezien misschien niet verwachten bij ingevingen of mediamieke contacten met heiligen of mystici die historisch hoge ogen gooiden. Echter, de heilige Theresia van Ávila had, zoals later zou blijken, de locatie van het toilet met zorg uitgekozen om mij te porren aanstalten te maken een artikel over haar leven en vorige leven te gaan schrijven. In de houding van Le Penseur kreeg ik al peinzende over Theresia van Ávila, eenmaal in contact met haar, ineens enkele zeer komische taferelen te zien. De heilige Theresia leek, als ik de beelden moest geloven, een grappenmaker van de ergste soort, een volslagen nar, een beroepsentertainer waardig. Ik kende Teresa Sánchez de Cepeda y Ahumada, beter bekend als Theresia van Ávila, feitelijk niet, had nooit boeken over haar opengeslagen. Puur op basis van ingeving had ik haar geplaatst in het rijtje van Spaanse geesten die ik in 2014 voor mijn eerste lezing in het Andalusische Jerez de la Frontera had uitgenodigd. Op het begeleidende affiche prijkte ze als laatste in de rij achter Isabel la Católica, Pablo Picasso, Herman Cortes, Luis Buñuel en Ignatius van Loyola. Van de meeste van hen heb ik in de loop der jaren hun vorige levens blootgelegd. Mijn eerste contact met een historisch bekende overledene kenmerkt zich vrijwel altijd doordat deze iets van zichzelf laat zien, een aard of ware gebeurtenis, dat ik met alledaags boerenverstand niet kan weten maar dat naderhand wel kan worden gecontroleerd. Het pijnlijke been van zangeres en danseres Lola Flores is er een voorbeeld van, zoals ook de sjofele kleding in latere jaren van architect Antoni Gaudí. De voor mij vrijwel onbekende heilige Theresia van Ávila was wel de laatste die ik een hobby als paljas zou hebben toegedicht. Heiligen hebben, in ieder geval zoals ze historisch op oude schilderijen of bruine foto´s worden afgebeeld, vaak een aureool van kwezelachtige heiligheid, vaak ook letterlijk met een stralenkrans boven het hoofd als het geschilderde portretten betreffen, waar een zondige sterveling als u en ik niet van terug hebben. Nergens op een van de vele bladzijden van mijn kunsthistorisch geheugen ben ik ooit een heilige grappenmaker tegengekomen. Ik was dan ook aangenaam verrast toen na afloop van het bezoek aan de badkamer ik bij Google te rade ging, haar naam intikte gevolgd door humor, waarna een serie religieuze websites mijn ingevingen tijdens het badkamerbezoek bevestigden. Natuurlijk ben ik ook maar een ongelovige ziel die te vaak twijfelt aan de beelden die ik paranormaal waarneem. Vaak is de paranormaal getoonde werkelijkheid ook moeilijk te bevatten voor de werking van het dagelijkse verstand. Als Hillary Clinton als presidentskandidaat door alle politicologen en journalisten van faam als de gedoodverfde winnaar wordt gezien, dan is het op zijn minst verwarrend als Donald Trump maanden te voren door mijn geesten worden aangewezen als degene die de nieuwe president van de Verenigde Staten zal worden. Als ik een prominente Curaçaose talkshowhost desgevraagd vertel dat ik paranormaal zie of hoor dat haar zoekgeraakte agenda en sleutelbos op een tienerbureautje ligt, en er wordt gezegd dat een dergelijk bureautje binnen de ruimtes van het Antilliaans televisiestation niet bestaat, dan hoef ik enkel maar een half uurtje te wachten op haar telefoontje dat mijn gelijk zal bevestigen. Theresia van Ávila had zich op een uitstekende manier bij me aangediend, en ook het moment was goed getimed, waardoor toilet en badkamer een ereplaats kreeg om het artikel de juiste religieuze klankkleur te kunnen geven. Theresia was niet van gisteren en wist ook nu, royaal 500 jaar na haar geboorte, wat ze deed. Aan regie ontbrak het haar nog steeds niet. Het hebben en houden van de regie was een dominerend aspect, laten we het een hebbelijkheid noemen, binnen de veelheid aan deelpersoonlijkheden van Theresia. Het is dan ook des te opmerkelijk, karmisch, dat ze in omstandigheden kwam te verkeren waarbij haar de regie ontnomen werd. Haar welhaast Neptuniaans aandoende ziekte waar geen arts vat op kreeg, en de jarenlange comatueuze staat die haar deel was, een Pluto-aspect, getuigen daarvan. De zucht om het leven tot in details te willen regisseren moet als mens van vlees en bloed haar te machtig zijn geworden waardoor het lichaam zich terugtrok in coma, een schijndood, en haar geest aangestuurd door fysieke hersenen bijgevolg niet meer kon functioneren. Althans niet meer in de ons bekende bewoonde wereld, ook al zijn we tijdens coma, de slaap of andere vormen van vermeende afwezigheid wel zeker ergens in een land dat aardrijkskundig geen naam heeft. Als we fragmenten uit haar vertaalde autobiografie lezen, dan wordt duidelijk dat, contact met welke God uit welke windstreek dan ook, de psychische krachten (lees: paranormale krachten) die bij haar gespeeld hebben de sterkste beer met of zonder habijt geveld zou hebben. Incorporerende geesten, waartoe animistische Afrikaanse goden en de Joods-christelijke God gerekend kan worden, kunnen het menselijk voertuig dat lichaam heet vrijwillig of onvrijwillig besturen en met een beetje pech de fysieke en mentale afgrond insturen. Menige godsdienstwaanzinnige belandde in een psychiatrische kliniek. Er is dan ook een hemelsbreed verschil tussen een spirituele of religieuze bezetting zoals onder meer bij Winti´s in Suriname en psychoses bij psychiatrische patiënten. Mijn indruk is dat Theresia van beide had gesnoept, zeker als we het volgende fragment uit haar autobiografie in ogenschouw nemen: “Ik zag dan, hoe de engel in zijn handen een brede gouden speer droeg, welke boven aan de punt een weinig vuur scheen te houden. Deze scheen hij mij enige malen door het hart te stoten, zodat hij tot in mijn …