Levenslang garantie in Lissabon

Foto (detail): Luvaria Ulisses

Het oppermachtige vuurrood in de mantel van de Engelse kardinaal Thomas Wolsey (1471-1530) in het schilderij Ego et Rex Meus (Me and My King), gloeit na vele mensenlevens nog na, is nog even briljant van kleur als in vroeger tijden. Sir John Gilbert, de schilder, gebruikte als de nóg oudere meesters een techniek en pigmenten die in tegenstelling tot mijn vaal geworden rozerood C&A-jack, zeven maal levenslang garantie konden verdragen. Joaquim Rodrigues Simoes in Lissabon geeft garantie op zijn geesteskinderen, handschoenen, een heel leven lang tot de dood de klant scheidt van een bestaan in de geliefde stad van Ferdinand Pessoa. Een handschoen van Luvaria Ulisses aan de Rua do Carmo is meer dan een handschoen. Het is de drager van een innerlijk erfgoed dat model zou kunnen staan voor een andere economische toekomst.

En nu naar de erbarmelijke werkelijkheid die nu nog het wereldbeeld kleurt.

Mijn vorige Canon-printer hield het een kleine zes jaar uit, messcherpe prints jarenlang. De Consumentenbond had het voorspeld. Kwaliteit of geluk, dit in tegenstelling tot mijn huidige Canon, ogenschijnlijk van hetzelfde type en amper twee jaar oud, die het heeft begeven. Het aantal gemaakte prints oversteeg bij lange na niet het aantal sneetjes brood die ik per week tot me nam. Bij de aanschaf ging ik er vanuit voor de komende jaren, een stukje van de eeuwigheid, weer een apparaat ter beschikking te hebben dat me gedienstig zou zijn bij mijn schrijverswerk. Nee dus.

Adolfo, een van de eigenaren van PC King, het Spaanse service- en adviesstation voor al mijn ICT-apparatuur waar ik geen verstand van heb, glimlachte begrijpelijk bij de aanblik van mijn ontsteltenis. Het apparaat had de economische geest gegeven, zo zei hij: uit het plastic transportwieltje voor het papier, type wieltje inferieure speelgoedkinderkruiwagen van Bart of een andere onnozele hals in kartonnen kinderkleuren, was een melkwit plastic tandje afgebroken. De mannen van Canon, ooit een fatsoenlijk merk, zouden weer opnieuw inkomsten kunnen generen.

Toshiba, technisch ooit tot de verbeelding sprekend, gooit er ook met de pet naar. De aanschaf een jaar geleden van een ‘betere’ laptop, een rib uit mijn AOW-lijf, haalt het niet bij de vorige van een ander merk. Als je niet wist dat er een stofje is gevonden (Universiteit King´s College London) waardoor stamcellen worden geactiveerd om gaatjes in tanden automatisch te laten dichtgroeien, zou je zeggen dat de ontwikkeling van de wereld tanende is.

In tegenstelling tot het fenomenale beeldscherm van de Sony-laptops van eergisteren, is naast geluid ook het beeldscherm van de huidige generatie Toshiba´s, de duurdere (!), een ware ramp, zeker voor het oor en oog van een kunstenaar. Het Toshibascherm moet als een strandstoel achterover gekanteld worden om zonder reflectie enigszins beeld te krijgen. Voordeel is wel dat ik permanent kan zien of mijn haar goed zit.

Apple dan, de iPhone heb ik niet meer laten opvolgen door een nieuwe generatie van Steve Jobs. De nieuwe ultradunne buigt als bekend, door als een rietje. De meiden van Orange, mijn huidige leverancier voor internet en telecommunicatieve contacten met de buitenwereld, weten alleen hoe mij een geavanceerde smartphone te verkopen, en daar is dan ook alles mee gezegd. In flagrante tegenstelling tot de serviceafdeling: wij weten niks en wlllen ook niks weten – werkt de afdeling incasso van Orange al na 1 uur betalingsachterstand (foutje van de bank) ijzersterk, alsof generaal Franco nog aan het roer staat.

Even verderop in de straat waar Orange zich bevindt, is CeX te vinden, een grote winkel voor spelcomputers en gebruikte smartphones in alle maten, waar al het personeel tot de tanden toe bewapend is met kennis over elk schroefje of storinkje van elk merk en type smartphone, een unicum. Alle haperingen, ook softwarematig, die zich het afgelopen jaar voordeden werden binnen luttele minuten opgelost, gratis! Of mijn lokale bekendheid als medium daaraan heeft bijgedragen weet ik niet, ik geloof van niet.

Daar waar de meiden van Orange alleen verstand hebben van dunne panty´s en listige nagellak, ook een levensbehoefte, heeft een van de CeX-meiden, amper 20, kennis van alle storingen en kuren die smartphones maar kunnen hebben. Iets met liefde voor je werk, een gereïncarneerde nobele meid die misschien ooit met God was getrouwd. Ik houd dan ook veel van haar, en ze krijgt van mij alle Spaanstalige columns geprint in kleur, ook al vermoed ik dat ze deze amper leest. Haar mannelijke collega´s zijn al even behulpzaam, ik krijg altijd een hand en een vriendelijk ogend gezicht, een vraag hoe het echt met me is. Blijkbaar loont het geven van service, zelfs gratis service, de winkel loopt als een tierelier. Tot 10 uur open ´s avonds, en ook op de zondagen open huis, stampvol, reden wanneer nodig, ik ´s ochtends vroeg binnenstap.

Bij de grote Chinese bazaars die elke Spaanse stad rijk is en waar alles te koop is, heeft het begrip kwaliteit weer een andere dimensie. Alles, vervaardigd door goedkope Chinese kinderhandjes kost dan ook niets, en de houdbare betrouwbaarheid van de artikelen gaat met een beetje geluk mee tot aan de statige voordeur van mijn edificio, het chique appartementencomplex. De dichtstbijzijnde bazaar is zes minuten verwijderd van mijn huis, tijd te over voor het aangekochte om al uit elkaar te kunnen vallen of niet meer te werken. Scharen die niet knippen, veiligheidsspelden die geen punt hebben om door de stof heen te breken, lampen die bij de fitting afbreken, plamuur die uitdroogd, snellijm die nimmer opdroogt en plastic emmers waarmee je met alleen het handvat wegloopt.

Chinese bazaars maken bedrijfsfilosofisch inzichtelijk waarom westerse bedrijven in China hun producten laten maken, en… er uiteindelijk aan te gronde zullen gaan. Niets is eeuwig, het credo van de consumptiemaatschappij, ook niet de consumptiemaatschappij himself die door Andy Warhol en Roy Liechtenstein met beeldende parodieën werd gehekeld.

Ikea, een andere sjoemelaar waar onzichtbare gemalen pulp voor ‘houten’ tafelbladen en ander design meubilair de ongezonde boventoon voert, verhoudt zich tot de Chinezen als een gebruikte Mercedes tot een gammele Trabant. Edoch, voor levenslange garantie op gietijzeren pannen waarvan het email na drie maanden tot craquelé verwordt, moet vooraf de interpretatie van Ikea´s voorwaarden voor levenslange garantie worden opgevraagd. Bedoeld wordt zo lijkt, levenslang indien de pan nooit gebruikt wordt en in een zachte doek van zuiver scheerwol wordt bewaard. Uiteraard is het overleggen van de bon van papier dat geen papier mag heten en waarvan de inkt al na 18 dagen onleesbaar is, noodzakelijk.

De 2 jaar garantie, een beetje levenslang dus, van een recent gekochte peperdure elektrische en computergestuurde wandradiator van het beste Spaanse merk, is langer dan dat van de Chinese artikelen, maar in de werkelijkheid korter dan een week van 7 dagen. Al na 3 dagen begeeft het computergeheugen van de thermostaat het, de winkel verwijst naar de chique fabriek, de fabriek laat het afweten, en eenmaal terug in de winkel waar tenslotte het geld betaald werd voor het onding laat ik weten in een vooropgestelde verklaring in het Spaans en keihard voorgedragen in het bijzijn van vele klanten, dat ik de winkel een journalistiek poepje zal laten ruiken in de lokale en landelijke pers als ik niet onmiddellijk op mijn wenken, krachtens rechten, wordt bediend.

Binnen een half uur heb ik van de manager een nieuwe radiator. Het orange gekleurde led-schermpje van deze radiator is na enkele maanden niet meer af te lezen. Opnieuw moet ik aanspraak maken op garantie, op een levenslange garantie van 2 jaar. Ditmaal hoef ik geen openbare voordracht meer te houden van het type ‘Martien Verstraaten spreekt en dan ben je nog niet jarig’. Inmiddels ben ik een bekend, misschien wel gevreesd personage, zelfs bevriend met het personeel die de journalistieke Olander al kent, hem al van verre met een glimlach ‘vereert’ als hij aan komt zetten. De derde radiator die ik gratis meekrijg is een duurdere, en zonder enige bijbetaling, de beste die de hoofdvestiging in Italië produceert. We zijn nu 3 maanden verder, mankementen lijken zich nog niet te vertonen, alhoewel bij het opstarten het metaal van de segmenten een knakkend geluid maakt alsof de geesten op de loer liggen. Bij het uitdoven van de temperatuur in late avond of nacht laten de geesten zich opnieuw horen, knak, knak, knak.

Levenslange garantie op een hamburger dan. McDonald´s, de slimmerik, meende lang stand te kunnen houden met baggerfood, met het wereldwijd baggerconcept van onze tijd waar een undercover journalist 11 kilo van aankwam in no time, tevergeefs. Met man en macht moest geprobeerd worden het beroerde image om te zetten, wereldwijd kritiek, het rood in het logo moest door eco-groen worden vervangen. Leugens kunnen lang meegaan, maar bereiken zelden de pensioengerechtigde leeftijd. McDonald´s is evenals een litanie aan andere bedrijven, Nederlandse of Spaanse banken incluis, ten dode opgeschreven. De astrologische Pluto, soms een handje geholpen door Saturnus snijdt op termijn de gezwellen er uit, definitief: collectief op wereldschaal, maar ook individueel in familieverband wanneer zonen of dochters voor eigen voordeel sociale kanker in kop of kont hebben.

Luvaria Ulisses, de handschoenwinkel van die naam in de Rua do Carmo in Lissabon die alleen handschoenen verkoopt, geeft echt levenslang garantie op elk paar handschoenen dat de deur uitgaat.

Joaquim Rodrigues Simoes, opende in 1925 in Chiado, het meest chique winkelcentrum dat Lissabon rijk is, zijn bedrijf en winkel en bleef trouw aan zijn visie: een culturele erfenis sinds de vroegste tijden, de verkoop van handschoenen aan cliënten van de politieke elite van Lissabon, de artistieke en culturele stad.

Zijn team van gekwalificeerde professionals bewaken alle ambachtelijke productieprocessen. De pelterijen zijn van topkwaliteit, het resultaat van een permanente zoektocht naar het beste dat wordt aangeboden, en dat voldoet aan de eisen van de huidige generatie.

De halve wereld komt bij Joaquim over de vloer, de grote en de kleine persmuskieten incluis. Joaquim lijkt een management-gen in zich te dragen dat in weerwil van de heren Canon en Toshiba garant staat om een bedrijf te runnen dat niet wordt opgejaagd door delinquente aandeelhouders. De mannen waardoor in lagelonenlanden, zelfs Apple doet er aan mee, arbeidende kinderen geen daglicht meer zien.

Joaquim Rodrigues Simoes geeft garantie op zijn geesteskind, een leven lang. Het is de koper niet om de garantie van de handschoen te doen wanneer een stiksel los zou kunnen raken. Een handschoen aan de Rua do Carmo is meer dan een handschoen. Het is de drager van een innerlijk erfgoed dat model zou kunnen staan voor een ander economisch bestel.