De tijd achterhaalt te zijner tijd de criticus
DOCUMENTO ARTE PARANORMAL – ARTE POR ARTE 3
‘Een dialoog tussen criticus en kunstenaar is in de krant amper uitvoerbaar’, zo oppert Hein Janssen, theaterredacteur van de Volkskrant. Een stelling die stemt tot nadenken.
Object en subject
Het gesproken of geschreven woord is vrij, althans binnen een democratie en haar geldende wetten van dat moment. Het vrije geluid uit de mond of pen van journalist of geëngageerd criticus hoeft dan ook niet méér te betekenen dan de subjectieve mening van degene die schrijft.
Willem K. Coumans (1930-2006), schrijver en voormalig kunstcriticus van Het Vrije Volk wees er eens op dat een recensie zijn geldigheid kreeg als de naam van de recensent onder het artikel stond. Daarmee te kennen gaf dat het betoog een persoonlijke zienswijze was van journalist of criticus, en dus bestaansrecht had. In Gestalt-therapeutische termen wordt dan niet gezegd dat iets is (object), maar dat het ik ergens iets van vind (subject). Vanuit die optiek is een debat tussen journalist of criticus enerzijds en kunstenaar of dagbladlezer anderzijds niet per se noodzakelijk. Opinies kunnen zeker interessant zijn en bijdragen aan de verkoopbaarheid van krant of periodiek, het houdt de mensen van de straat en je leest daardoor nog eens wat professionele onzin.
Kunstkritiek is een beschouwing over de staat van een product, zoals politieke beschouwingen in een redactioneel hoofdartikel dat zijn over een politiek of bestuurlijk product. Journalistiek is kunst, zoals politiek dat ook is of moet zijn. Kunst speelt zich niet alleen met Oost-Indische inkt af op het platte vlak of op het weekendpodium van Niemandsland in Kampen of in Prutsen aan de Lek waar een eenakter het licht ziet.
In de meer recente tijd gaf Joseph Beuys te kennen kunst meer pluriform te willen zien, en nog steeds presenteren musea wereldwijd concepten die verslag doen van verslaggeving van de meest uiteenlopende gebeurtenissen als subjectieve meningen binnen de Muze.
In het begin van de vorige eeuw deed TH.J.J Ram in Psychologische Astrologie met creativiteitcycli al van zich spreken door te stellen dat politici vanuit bepaalde astrologische huisherenverbanden het aangezicht van de wereld kunnen veranderen. In dat verband was bijvoorbeeld de AOW-wetgeving van Willem Drees een daad van grote creativiteit, van politieke kunst. Willem Drees kon een pen hanteren, wellicht niet om Balkenende visueel te portretteren, maar wel om de wereld van aanzien te doen veranderen.
Na Beuys en vooral na Ram is Willem Drees ook een kunstenaar en de politiek een orgaan waar kunst kan worden bedreven. Trias politica, de afschaffing van de apartheid, vrouwenkiesrecht en kinderbijslag hebben het aanzien van de wereld veranderd. Charles de Montesquieu verlichtte de wereld met ‘De l’esprit des lois’ (Over de geest van de wetten), Obama kon president worden en Neelie Kroes eurocommissaris die de man Bill Gates een poepje van een miljard liet ruiken. Wat betreft de meer recentere huzarenstukjes in de politieke kunsten hoeven we qua humor alleen maar te denken aan de Kopvoddentax of aan de theatrale moves en spektakelstukjes van Arend-Jan Boekestijn met zijn Boekestijntjes, sinds gisteravond ex-kamerlid VVD, die na een bezoek aan Paleis Noordeinde zichzelf in het politieke been schoot. Leve de Koningin, hoera, hoera, hoezee, hoezo.
Als de kunstkritiek (lees beschouwing) in de ban zou worden gedaan, kunnen we het beste ook alle kranten maar opdoeken. De krant vindt namelijk zijn bestaansrecht vanaf de voorpagina, op basis van beschouwingen en subjectieve meningen die de tand des tijds wel of niet zullen doorstaan. De geschiedenis is meedogenloos, en met een beetje pech kun je als kunstcriticus, wetenschapsjournalist of bevlogen hoofdredacteur na enige decennia historisch in je blote kont komen te staan. Elke criticus weet dat de tijd hem te zijner tijd achterhaalt, en voordat je het weet sta je voor eeuwig als de ‘goed en foute’ historicus Lou de Jong of als Lou de Palingboer te kijk in Wikipedia, of krijgt de Pulitzerprijs.
De tijd heeft Vadertje Willem Drees ingekleurd als politiek en bestuurlijk kunstenaar die de Nederlandse wereld, om met Ram te spreken, van aanzien veranderde.
___________________________________________________________
Relevante artikelen die deel uitmaken van de serie
DOCUMENTO ARTE PARANORMAL – ARTE POR ARTE
Karl Otto Götz, de 103-jarige en vader van de informele schilderkunst, gedesincarneerd
De Kultuurkamer van het Rijksmuseum: de taal der dingen
Moors iconoclasme, en het aangezichtsloze gelaat van Andalusische stoeptegels
Painterly séances in color and the Past Lives of Camilo Villanueva
Epistemologie van Zwitserse gatenkaas
De tijd achterhaalt te zijner tijd de criticus
Holy Inspiration, Religion and Spirituality in Modern Art – The Stedelijk Museum
‘Ronins, Emperor Shinkichi Tajiri has gone!’
Mediumistic Journalism, paranormale onderzoeksjournalistiek, bevat tevens de series
DOCUMENTO ARTE MAFIA – MEDICO
DOCUMENTO ARTE MAFIA – JUSTICIA
DOCUMENTO ARTE MAFIA – QUIMICO
DOCUMENTO ARTE MAFIA – DESPOTISMO
DOCUMENTO ARTE PARANORMAL – CURA
DOCUMENTO ARTE PARANORMAL – PASADO & FUTURO
DOCUMENTO ARTE PARANORMAL – REENCARNACION
DOCUMENTO ARTE PARANORMAL – ARTE POR ARTE
Update 08-01-2018